Jaar van de Eikelmuis

Samen met de Zoogdiervereniging, Dierenpark Amersfoort en GaiaZOO vraagt ARTIS hiermee aandacht voor het meest bedreigde knaagdier van Nederland en steunen we onderzoek naar het leefgebied en gedrag van de eikelmuis, om de wildpopulatie met die kennis nog beter te kunnen beschermen.

Zeldzamer dan de reuzenpanda

De eikelmuis geniet nog weinig bekendheid in Nederland, dat terwijl dit dier in Nederland nog zeldzamer is dan de reuzenpanda in China. Alhoewel beide dieren te herkennen zijn aan een donker zorro-masker rond de ogen, is de reuzenpanda vele malen bekender dan deze kleine slaapmuis. Met nog maar 100-150 exemplaren in het wild gaat de populatie van het ernstig bedreigde dier in heel Europa hard achteruit. Door 2022 samen met de Zoogdiervereniging, GaiaZOO en DierenPark Amersfoort tot het Jaar van de Eikelmuis om te dopen hoopt ARTIS dit dier de bekendheid te geven die het verdient.

Slaapmuts en alleseter

Een beetje verwarrend is het wel, maar net als de vleermuis is de eikelmuis eigenlijk geen muis. Deze soort behoort tot de familie van de slaapmuizen, een knaagdierengroep die tussen de families van eekhoorns en muizen in zit. De verwantschap met eekhoorns kun je zien aan de pluimstaart van de eikelmuis. Deze gebruikt de eikelmuis om balans te houden terwijl ze in bomen en struiken klimmen.

De naam slaapmuis kan letterlijk worden opgevat, gezien diersoorten in deze familie een lange winterslaap houden. De eikelmuis neemt daar ruim de tijd voor met een winterslaap van een half jaar. Tijdens de winterslaap verliezen ze veel vet en daarom verzamelen ze van tevoren veel eten. Eikelmuizen zijn alleseters. In het najaar eten ze vooral fruit, noten en zaden. In het voorjaar hebben ze door het vetverlies uit hun winterslaap extra kalk en eiwitten nodig waardoor ze ook insecten, slakken en zelfs vogeljongen of andere muizen eten. 

Onderzoek naar het leefgebied en gedrag

De eikelmuis komt alleen voor in de hellingbossen van Zuid-Limburg. Er is nog weinig bekend over wat de ernstig bedreigde eikelmuis nodig heeft om te overleven. Daarom wordt er in 2022 meer onderzoek gedaan naar hun slaapplekken, waar ze naar voedsel zoeken en de bomen en struiken waar ze graag in klauteren. Met dit onderzoek kan het leefgebied van de eikelmuis beter worden ingericht waardoor het aantal eikelmuizen in het wild verder kan groeien en ze andere leefgebieden kunnen bereiken. Door dit onderzoek samen te steunen laten ARTIS, GaiaZOO, DierenPark Amersfoort en andere partijen zien hoe belangrijk het beschermen van de inheemse natuur in Nederland is.

meer over het onderzoek

De Amsterdamse eikelmuis

Alhoewel het dier niet in ARTIS leeft en zelfs niet in de directe omgeving voorkomt, is de eikelmuis geen onbekende in de regio. In 2020 is er zelfs een verstekeling aangetroffen in The Body Shop-winkel in Amsterdam, waarna het dier tijdelijk is opgevangen in ARTIS. Om bij te dragen aan het fokprogramma is het mannetje overgeplaatst naar GaiaZOO. Daar bleek het dier met zijn genen een belangrijke bijdrage aan het fokprogramma te kunnen leveren. Dat is uitzonderlijk met zo’n kleine populatie. Inmiddels weten we dat de Amsterdamse eikelmuis al meerdere malen voor nageslacht heeft gezorgd, waarvan de eersten nu ook zijn uitgezet op de Bemelerberg in Zuid-Limburg.