Zeevonk Noctiluca scintillans
Op warme zomeravonden ontstaat soms een spookachtige blauwe gloed in de golven voor de kust, of in het kielzog van schepen. Dit licht wordt gemaakt door een micro-algje genaamd zeevonk (Noctiluca scintillans).
Ballon met tentakel
Zeevonk (Noctiluca scintillans) lijkt een beetje op een ballon met een tentakel. Het is een eencellige dinoflagellaat (een alg met een flagel of tentakel) en behoort tot de micro-algen. In tegenstelling tot de meeste algen gebruikt zeevonk geen zonlicht om voedsel te maken (fotosynthese). Dit is een van de redenen waarom wetenschappers er nog niet helemaal uit zijn of zeevonk nou meer op dieren of op planten lijkt. Het heeft bepaalde kenmerken van een plant, maar moet ook andere organismen eten op in leven te blijven. Het is dus geen echte micro-alg, maar ook geen echt dier.
Bioluminescentie: een lichtgevend wonder
Het licht dat Noctiluca scintillans uitstraalt is het resultaat van een chemische reactie waarbij het eiwit luciferine en het enzym luciferase betrokken zijn. Dit licht wordt alleen geproduceerd wanneer de cel wordt verstoord, bijvoorbeeld door golven of passerende vissen, en zorgt voor een magische blauwe gloed die hele kustlijnen kan verlichten.
Red tide
Noctiluca is doorzichtig, waardoor het goed te zien is wat hij heeft gegeten. Een van zijn voedselbronnen is roodalg. Binnenin de cel van de zeevonk is het rode pigment van zijn prooi goed zichtbaar. Bij zonnig weer of bij een hoge concentratie voedingsstoffen ontstaat soms een bloei van deze roodalgen. Door de toename van de hoeveelheid prooien volgt er op deze algenbloei vaak een zeevonkbloei. De enorme hoeveelheid zeevonken kleurt het water dan roodbruin. Dit fenomeen wordt ook wel een ‘red tide’ genoemd en is soms te zien voor de Nederlandse kust.
Zeevonk in het echt zien?
Je kan geluk hebben en zeevonk in het echt zien aan de kust, of je kan ze komen bekijken in ARTIS-Micropia. In het museum vind je nog veel meer fascinerende microben. Kom je langs?