Rode vari Varecia rubra
Een zonnende halfaap.
Alles over de rode vari en zijn bijzondere rol in het regenwoud.
De rode vari in vogelvlucht
- eet
- fruit, nectar en bladeren
- komt uit
- een klein gebied op Madagaskar
- uitblinker in
- hard roepen
De rode vari komt voor in de regenwouden van het Masoala-schiereiland in Madagaskar. Deze lemuur leeft hoog in de bomen, waar hij zich voedt met vruchten, nectar en bladeren. Ook vind je een vari vaak zonnend op zijn rug, met armen en benen gespreid.
Roepende vari's bijten niet
Rode vari's leven in kleine, hechte groepen, waarbij de vrouwtjes vaak de leiding hebben. Ze communiceren met elkaar via luide roepen die door het dichte regenwoud echoën. Zo waarschuwen ze soortgenoten of lokaliseren ze andere leden van de groep tijdens het zoeken van voedsel. Daarnaast laat de vari met zijn roep andere groepen weten dat het territorium al bezet is.
Mannetje ondergeschikt
Vrouwelijke vari's zijn ongeveer één dag per jaar vruchtbaar, dus het mannetje houdt scherp in de gaten of dit het geval is. Vervolgens biedt hij zichzelf aan door een ondergeschikte houding aan te nemen en een piepend geluid voort te brengen. Als er een vruchtbaar vrouwtje in de buurt is, verspreidt het mannetje geursignalen en ruikt en likt hij aan haar genitaliën. Hij maakt piepende geluidjes met het vrouwtje en ze schuren tegen elkaar aan.
Vrouwtjes krijgen meestal één of twee jongen per worp. Vari's zijn de enige primaten die nesten in de bomen maken voor hun jongen. De kleintjes blijven de eerste weken in het nest, maar kunnen al snel klimmen en zich tussen de takken bewegen.
Halve of hele apen?
De rode vari behoort net als de ringstaartmaki tot de halfapen. Halfapen zijn geen apen, maar delen wel dezelfde orde: ze behoren allebei tot de primaten. Ze vormen een aparte ‘onderorde’, de Strepsirrhini. Vroeger waren er wereldwijd veel meer halfapen, maar bij het ontstaan van de apen zijn ze weggeconcurreerd. Op Madagaskar heb je geen apen, dus konden de halfapen ongestoord door evolueren. In gebieden waar apen en halfapen wel samen voorkomen zijn de halfapen bijna alleen ’s nachts actief, terwijl de apen echte dagdieren zijn.
Bescherming tegen uitsterven
De rode vari is ernstig bedreigd door verlies van leefgebied door zwerflandbouw en jacht. Gelukkig zijn er internationale inspanningen om deze soort te beschermen. In natuurreservaten op Madagaskar en door soortbehoudsprogramma's in dierentuinen zoals ARTIS, wordt er hard gewerkt om het voortbestaan van de rode vari te garanderen.
Bestuivers
Bij bestuivers denk je misschien aan bijen of vogels. Maar in hun zoektocht naar nectar en vruchten spelen ook rode vari's een belangrijke rol in het bestuiven van de bloemen in hun leefgebied.
De rode vari is geadopteerd door Ilona Castel.