Onderzoek in microbiologie

Micropia-leerstoel

ARTIS-Micropia doet samen met de Vrije Universiteit Amsterdam toegepast microbiologisch onderzoek onder leiding van Micropia-hoogleraar Remco Kort. In het laboratorium van de Micropia-leerstoel in het O2 laboratoriumgebouw van de Vrije Universiteit wordt gekeken naar samenstelling van de humane microbiota, gezocht naar verbanden tussen deze samenstelling en de menselijke gezondheid, en wordt er onderzoek gedaan naar de gezondheidsvoordelen van gefermenteerde voeding en probiotica. Lees hieronder meer over een aantal belangrijke ontwikkelingen binnen de leerstoel.

Het kusonderzoek: zoenen doe je nooit alleen 

In je mond alleen al is het een drukte van belang met zo’n 10 miljard microben. Niet gek dus dat mensen met tongzoenen ook microben uitwisselen. Dit bleek in 2014 uit onderzoek van ARTIS-Micropia en TNO, uitgevoerd onder leiding van Kort. Uit speeksel- en tongmonsters die zijn afgenomen bij 21 stellen, bleek bovendien dat de verzameling microben in de mond bij partners veel meer overeenkomt dan bij twee willekeurige personen.

Veranderende leefstijl leidt bij westelijke laaglandgorilla tot aanpassingen in microbioom

In 2021 voerden Kort en zijn studenten onderzoek uit naar het microbioom van onze aanverwant, de westelijke laaglandgorilla. Met behulp van poepmonsters vergeleken zij de samenstelling van het microbioom van de ARTIS-gorilla’s met die van soortgenoten in het wild én die van de mens. Dat leverde interessante inzichten en overeenkomsten op. 

Een gezonde vagina met de bacterie Lactobacillus crispatus

De vaginale microbiota speelt niet alleen een essentiële rol voor de gezondheid van vrouwen, maar mogelijk ook in een succesvolle bevruchting en gezonde zwangerschappen. Daarnaast erven we belangrijke microben van onze moeder tijdens de geboorte. Op dit moment loopt er onder leiding van dr. R. Y. Hertzenberger van Stichting Crispatus, in samenwerking met onderzoekers van de VU, BaseClear en femcare-specialisten van Yoni een citizen science onderzoek naar een over-the-counter vrouwvriendelijk product met een hoge diversiteit aan crispatus-bacteriën. Van vrouwen door vrouwen. 

Onderzoeken naar gerfermenteerd voedsel

De mens fermenteert al duizenden jaren zijn voedsel. Microben zetten het voedsel om en vormen daarbij allerlei belangrijke bouwstoffen. Voedingsmiddelen zoals yoghurt, wijn, bier, zuurkool, kimchi, en gefermenteerde worst werden aanvankelijk geproduceerd vanwege hun verbeterde houdbaarheid. Maar de micro-organismen die ons voedsel fermenteren maken ons eten en drinken niet alleen langer houdbaar, maar ook smakelijker en zelfs gezonder.

Probiotica

Probiotica zijn levende micro-organismen die goed voor de gezondheid van de mens zijn. Probiotica kunnen het evenwicht in de darm verbeteren, waardoor darmklachten en allergische verschijnselen verminderen. Er zijn ook positieve effecten op het immuunsysteem, waardoor je minder snel ziek wordt. Dat leidde in 2018 tot een publicatie van de Nationale Gids van klinisch bewezen probiotica bij antibioticagebruik door een wetenschappelijke publicatie in het tijdschrift BMC Gastroenterology.

ARTIS-Micropia Microbiome Award

De ARTIS-Micropia Microbiome Award is in het leven geroepen om studenten enthousiast te maken voor microbiologie. Jaarlijks geeft Micropia-hoogleraar Remco Kort de collegereeks ‘Human Microbiome in Health and Disease’ over het menselijk microbioom en hoe deze functioneert bij ziekte en gezondheid. De studenten schrijven aan het eind van de reeks een onderzoeksvoorstel met hun pas opgedane kennis over het microbioom en recent onderzoek daarnaar. Het voorstel beschrijft een innovatieve toepassing van microben, die ten goede kan komen aan onze gezondheid of die van onze planeet.